تاثیر راهبردها و مهارت های مطالعه مبتنی بر شواهد در شایستگی و صلاحیت تحصیلی - قسمت اول

دو شنبه 3 دی 1403

مجله اینترنتی روان تنظیم

خواندن، مطالعه، یادگیری

تاثیر راهبردها و مهارت های مطالعه مبتنی بر شواهد در شایستگی و صلاحیت تحصیلی 

قسمت اول

مهارت های مطالعه برای شایستگی تحصیلی اساسی است. مهارت‌های مطالعه مؤثر با پیامدهای مثبت در زمینه‌های مختلف محتوای آکادمیک و برای دانش‌آموزان مختلف مرتبط بوده است. از دیدگاه پردازش اطلاعات، سهم مهارت‌های مطالعه در شایستگی تحصیلی قابل توجه است و شناسایی راهبردهای مبتنی بر شواهد در کمک به دانش‌آموزان برای بهبود مهارت‌های مطالعه‌شان مؤثر است. با استفاده از چارچوب پردازش اطلاعات، مهارت‌های مطالعه به چهار گروه تقسیم می‌شوند: مهارت‌های مبتنی بر تکرار، مهارت‌های مطالعه رویه‌ای، مهارت‌های مطالعه مبتنی بر شناخت و مهارت‌های فراشناختی. عناصر کلیدی آموزش راهبردی مطالعه مؤثر مشخص شده است.

 شایستگی، همانطور که در مقالات تحقیقاتی مختلف تعریف شده است، ترکیبی از دانش، مهارت‌ها، رفتارها و توانایی‌های ضروری برای عملکرد مؤثر در یک فعالیت کاری را در بر می‌گیرد. صرفاً داشتن دانش نظری نیست، بلکه کاربرد عملی آن دانش در زمینه‌ها و موقعیت‌های مختلف است. شایستگی یک معیار حیاتی است که منعکس کننده کاربرد موفقیت آمیز مکرر در سناریوهای مختلف از جمله موقعیت های چالش برانگیز است. علاوه بر این، شایستگی فراتر از عملکرد فردی گسترش می‌یابد تا تسلط بر رشته‌های آموزشی و ارتباط مؤثر با ذینفعان مختلف در محیط‌های آموزشی را در بر گیرد. در حوزه توسعه حرفه‌ای، شایستگی به عنوان مجموعه‌ای تلفیقی از ویژگی‌های شخصیتی و مهارت‌های لازم برای دانش‌آموختگان برای برتری در زمینه‌های حرفه‌ای انتخابی‌شان در نظر گرفته می‌شود. به طور کلی، شایستگی نشان دهنده میزان توانایی و اثربخشی در انجام وظایف خاص است که اهمیت دانش صریح و ضمنی را در دستیابی به برتری در عملکرد شغلی برجسته می کند.

شایستگی تحصیلی به تسلط بر مجموعه ای از دانش اشاره دارد که توسط دانش آموزان تحت شرایط ارزیابی تنظیم شده نشان داده شده است. این با تعریف شایستگی تحصیلی شناخته شده در یک مدرک معین تعیین می شود که فرصت های دانش آموزان را برای کسب آن شکل می دهد. شایستگی تحصیلی ظرفیت موفقیت در مدرسه است. این اغلب تمرکز اصلی آموزش است، به ویژه برای سنین قبل از نوجوانی و نوجوانان. معمولا والدین، معلمان و دانش آموزان نگران عملکرد تحصیلی فرزندان خود هستند. در واقع آنها نگران شایستگی تحصیلی فرزندان خود هستند.

شایستگی تحصیلی نشان دهنده مهارت ها، نگرش ها و رفتارهایی است که به موفقیت تحصیلی دانش آموزان کمک می کند. این مهارت‌ها و نگرش‌ها در دو حوزه گسترده قرار می‌گیرند - مهارت‌های تحصیلی و توانمندسازهای تحصیلی.

مهارت های تحصیلی شامل مهارت های پایه و پیچیده مانند خواندن، نوشتن، ریاضیات و مهارت های تفکر انتقادی است. توانمندسازهای تحصیلی مهارت ها، نگرش ها و رفتارهایی هستند که یادگیری دانش آموز را تسهیل می کنند.

اکثر مردم با مهارت های تحصیلی آشنا هستند زیرا اغلب تمرکز اصلی آموزش هستند و به صراحت در مدرسه تدریس می شوند. توانمندسازهای تحصیلی ممکن است کمتر آشنا باشند، اما تحقیقات نشان داده است که آنها برای ارتقای موفقیت دانش آموزان در مدرسه و فراتر از آن بسیار مهم هستند. توانمندسازهای تحصیلی شامل: مهارت های بین فردی، مشارکت تحصیلی، مشارکت شناختی، مشارکت عاطفی، انگیزش، نگرش ها و باورهای تحصیلی، و مهارت های مطالعه هستند.

چرا توانمندسازهای آکادمیک مهم هستند؟

توانمندسازان تحصیلی موفقیت تحصیلی دانش آموزان را پیش بینی می کنند. توانمندسازهای تحصیلی به طور مداوم پیش بینی کننده های کلیدی پیشرفت دانش آموزان هستند. یک مرور با ترکیب شواهد از بیش از 70000 دانش آموز نشان داد که یک توانمندساز تحصیلی، یعنی مهارت های مطالعه، پیش بینی کننده های کلیدی موفقیت در دانشگاه هستند. توانمندسازان تحصیلی موفقیت زندگی دانش آموزان را پیش بینی می کنند. فراتر از موفقیت در کلاس درس، توانمندسازان تحصیلی زندگی و موفقیت شغلی را پیش بینی می کنند. به عنوان مثال، یک مطالعه در مقیاس بزرگ نشان داد که توانمندسازهای تحصیلی با مهارت های شناختی به عنوان پیش بینی کننده دستمزد ساعتی، اتمام دبیرستان / دانشگاه و طول عمر شغلی عمل می کنند.

توانمندسازهای آکادمیک را می توان آموزش و تمرین کرد. شاید مهم‌تر از همه، توانمندسازی‌های تحصیلی را بتوان با مداخلات هدفمند بهبود بخشید. یک مطالعه ترکیبی از تحقیقات روی تقریباً 40000 دانش آموز نشان داد که مداخلات انگیزشی تأثیرات قوی بر پیشرفت تحصیلی و رفتار دانش آموزان دارد.

کمک های مهارت های مطالعه به صلاحیت تحصیلی

شایستگی تحصیلی با دانش و به کارگیری مهارت های مطالعه موثر مرتبط است. دانش‌آموزان توانمند در همه سطوح ممکن است در مدرسه با مشکل مواجه شوند، نه به این دلیل که توانایی ندارند، بلکه به این دلیل که مهارت‌های مطالعه خوبی ندارند. دانش آموزانی که به طور معمول موفق هستند ممکن است بدون داشتن رویکردهای موثر برای مطالعه، مدرسه را طی کنند و برخی از دانش آموزان به طور مستقل مهارت های مطالعه را توسعه می دهند.

اجرای آموزش مهارت های مطالعه، متکی بر درک پایه های نظری برای آموزش و استفاده از مهارت های مطالعه، و همچنین دانش تحقیقات فعلی در مورد اثربخشی راهبردهای مطالعه است.

مطابق با مدل شایستگی تحصیلی، مهارت های مطالعه به عنوان توانمندسازهای تحصیلی تلقی می شوند. آنها به عنوان ابزارهای حیاتی برای یادگیری عمل می کنند. مهارت های مطالعه طیفی از مهارت ها و فرآیندهای شناختی هماهنگ را در بر می گیرد که اثربخشی و کارایی یادگیری دانش آموزان را افزایش می دهد.

مهارت های مطالعه شامل شایستگی های مرتبط با کسب، حفظ، سازماندهی، ترکیب، به خاطر آوردن و استفاده از اطلاعات است. این شایستگی ها به موفقیت در محیط های غیر آکادمیک (مثلاً استخدام) نیز کمک می کند. مطالعه یا به کارگیری مهارت های مطالعه را می توان از سایر اشکال یادگیری مدرسه که تحت شرایط محدود تری مانند آموزش های کلاسی تحت رهبری معلم رخ می دهد متمایز کرد.

اولاً، مطالعه ماهرانه است. این نیاز به آموزش و تمرین با تکنیک های خاصی دارد که به یادگیرنده کمک می کند اطلاعات را کسب، سازماندهی، حفظ و استفاده کند. اگرچه انتظار می‌رود دانش‌آموزان مهارت‌های مطالعه را در تکمیل تکالیف یا آماده شدن برای آزمون‌ها به کار گیرند، معلمان معمولاً زمان کمی را به ارائه آموزش صریح در این مهارت‌ها اختصاص می‌دهند.

دوم اینکه مطالعه عمدی است. مطالعه مؤثر نه تنها به دانش و به کارگیری مهارت ها، بلکه به اراده نیز نیاز دارد. تفاوت مطالعه با یادگیری اتفاقی این است که هدفمند است و نیازمند تلاش آگاهانه و هشیارانه دانش آموز است.

سوم، مطالعه بسیار شخصی و فردی است. در حالی که یادگیری کلاس درس در یک زمینه اجتماعی از طریق تعامل و راهنمایی دیگران (مثلاً همسالان و معلمان) رخ می دهد، مطالعه اغلب یک فعالیت فردی است. حتی زمانی که یادگیری از طریق فرآیند ارتباطات اجتماعی تقویت می شود، رفتارهای مطالعه فردی هنوز نقش مهمی در شایستگی تحصیلی ایفا می کند.

در نهایت، مطالعه شامل یک بعد خودتنظیمی است. مطالعه ابزار اصلی خودآموزی در طول زندگی است. خودتنظیمی (به عنوان مثال؛ ابتکار، پشتکار، تعیین هدف) یک جنبه مهم مطالعه است؛ نه تنها در طول توسعه اولیه مهارت های مطالعه، بلکه همچنین در طول به کارگیری مهارت ها خارج از زمینه های یادگیری رسمی.

تمایز مفیدی در سال های اخیر برای تمایز بین تکنیک و تاکتیک مطالعه و استراتژی مطالعه پدیدار شده است. تاکتیک بالاترین سطح توصیف رفتار است. تکنیک ها توصیف دقیق تری از رفتار در زمینه یک تاکتیک ارائه می دهند. و رویه‌ها یک توصیف سطح پایین و بسیار دقیق از رفتار در زمینه یک تکنیک ارائه می‌دهند.

استراتژی مفهومی کلان‌تر، عمیق‌تر، بلندمدت‌تر و گسترده‌تر است و اجزای اصلی یک برنامه خوب سازمان یافته را تشکیل می دهد. در مقابل، تاکتیک به صورت مقطعی و در افق زمانی کوتاه‌تر و با حوزه‌ی اثر کوچک‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عبارتی، شما یک هدف استراتژیک کلان تعریف می‌کنید و در مقاطع مختلف تاکتیک‌های متفاوتی را انتخاب می‌کنید تا به آن هدف نزدیک شوید. در هر حوزه‌ای، تکنیک کوچک‌ترین واحد یادگیری یک مهارت است.

وقتی حاشیه‌های تکنیک را هم بیاموزید و بدانید که تکنیک در کجا به کار می‌رود و در کجا به کار نمی‌رود و چه فرصت‌ها یا تهدیدهایی ایجاد می‌کند و در مقابل چه کسانی قابل استفاده است و در مقابل چه افرادی قابل استفاده نیست و زمان مناسب بکارگیری آن چیست، و بر این اساس تکنیک را در دستیابی به استراتژی خود به کار بگیرید، می‌توانید بگویید از یک تاکتیک استفاده کرده‌اید. تاکتیک‌ها قدم‌های میانبر و روش‌های خاصی هستند که برای دستیابی به هدف‌های کلانتر و استراتژیک‌تر در کسب و کار استفاده می‌شوند.

استراتژی‌ها برنامه‌ها و راهبردهای کلان و بلندمدت هستند که برای دستیابی به اهداف اصلی به کار می‌روند. استراتژی‌ها نقش اصلی در جهت‌دهی به تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب تاکتیک‌ها دارند.

مهارت توانایی خاصی برای انجام کاری به نحوه شایسته و خوب است: توانایی استفاده مؤثر و آسان از دانش خود در اجرا یا عمل؛ مهارت یا هماهنگی به ویژه در اجرای وظایف فیزیکی آموخته شده؛ قدرت آموخته شده برای انجام کاری با شایستگی: استعداد یا توانایی توسعه یافته. مهارت توانایی انجام کاری به خوبی، به خصوص به این دلیل که آن را یاد گرفته اید و تمرین کرده اید.

تکنیک و تاکتیک مطالعه دنباله ای از مراحل یا یک روش خاص است؛ مانند خط کشی زیر مطالب مهم یا خلاصه کردن. یک تاکتیک مطالعه ممکن است از طریق دستورالعمل صریح آموزش داده شود که در آن مهارت عملیاتی شده و به عنوان دنباله ای از رفتارهای قابل مشاهده و مجزا ارائه شود.

اغلب فرض بر این است که مطالعه خوب مترادف با استفاده صحیح از تکنیک و تاکتیک های مطالعه است. با این حال، به کارگیری روتین یا معمولی یک تکنیک و تاکتیک مطالعه، مطالعه مؤثر را تضمین نمی کند. اجرای صرف یک توالی از رفتارها لزوماً دانش آموزان را تشویق به برنامه ریزی، فکر کردن، یا نظارت بر مطالعه خود نمی کند. کاربرد و اثربخشی یک تکنیک و تاکتیک ممکن است از طریق استفاده از یک استراتژی مطالعه بهبود یابد.

استراتژی رویکرد جامع یک فرد به یک کار است؛ شامل نحوه تفکر و عمل یک فرد هنگام برنامه ریزی و ارزیابی رفتار مطالعه خود. یک استراتژی شامل دستورالعمل ها و قوانین مربوط به انتخاب بهترین تکنیک ها و تاکتیک ها و تصمیم گیری در مورد استفاده از آنها است.

هدف از آموزش راهبردی مطالعه، آموزش استراتژی به شیوه ای است که هم مؤثر باشد (استراتژی آموخته شود) و هم کارآمد (با حداقل تلاش تا حد مطلوبی یاد گرفته شود). اگرچه یک استراتژی مستلزم دانش تکنیک ها و تاکتیک های مطالعه است، اما تمرکز اولیه در آموزش استراتژی، دانستن نحوه مطالعه، تصمیم گیری در مورد استفاده از تاکتیک های مطالعه و بر عهده گرفتن مسئولیت یادگیری خود است.

در واقع، دانشجویان خوب، کاربران استراتژی خوبی هستند. آنها می دانند که چگونه از انواع تاکتیک های خاص هدف استفاده کنند، آنها را در یک توالی برنامه ریزی شده اجرا کنند و استفاده از آنها را نظارت کنند. در مجموع، مهارت های مطالعه شامل انواع تاکتیک ها می شود که بسته به موقعیت یادگیری، به طور انعطاف پذیر و هدفمند توسط دانش آموزان استفاده می شود.

تمایز بین این واژه های مشابه در ادبیات روانشناسی چندان رعایت نمی شود. لذا توجه به معنای کلمه در بافت بکار رفته ضروریست. برای اهداف بحث زیر، واژه‌های مهارت‌های مطالعه و استراتژی‌های مطالعه به جای یکدیگر استفاده می‌شوند.

مجله اینترنتی روان تنظیم

مجله تخصصی روانشناسی تربیتی شناختی

محمود دلیر عبدی نیا

روانشناس تربیتی با دیدگاه شناختی

دانش آموخته دانشگاه تهران

لطفا نظرات و پیشنهادات خود را از طریق بخش نظرات مجله اینترنتی روان تنظیم و یا از طریق ایمیل برای ما ارسال کنید.

استفاده از مطالب ارائه شده در این پایگاه، صرفا با ذکر منبع آزاد می باشد.