تاریخچه نوین مطالعه تخصص

شنبه 8 آذر 1403

مجله اینترنتی روان تنظیم

عملکرد برتر - تخصص

تاریخچه نوین مطالعه تخصص

بسیاری از افراد برای موفقیت بزرگ شروع به فعالیت می کنند، اما تعداد کمی از آنها به بالاترین سطوح موفقیت و عملکرد می رسند. در طول قرن ها، حجم زیادی از حقایق تاریخی، مصاحبه ها و مشاهدات در مورد این افراد استثنایی در زندگی نامه های عمومی و دانشگاهی جمع آوری شده است. در بسیاری از موارد، دقیق‌ترین اطلاعات توسط خود افراد استثنایی سال‌ها بعد، زمانی که دستاوردهای برجسته‌شان توسط همتایان و جامعه به رسمیت شناخته شد، ارائه می‌شود. برای مثال، گزارش‌های معروف تجربه خلاق توسط ککوله، پوانکاره و دیگران برای اولین بار سال‌ها یا حتی دهه‌ها پس از رویدادهایی که آنها توصیف می‌کنند، نوشته شدند و در نتیجه از بسیاری از سوگیری‌های مشکل‌ساز حافظه گذشته رنج می‌برند (گروبر، 1981).

کمبود شواهد مرتبط اغلب زندگی‌نامه‌نویسان را مجبور می‌کند تا استانداردهای شواهد خود را تا حدی پایین بیاورند که جدا کردن حقایق سخت از خاطرات و افسانه‌های مغرضانه را دشوار می کند. بسیاری از شواهد عمومی برای استعداد و خلاقیت غیرقابل توضیح مبتنی بر گزارش هایی است که نمی توان آنها را مورد تجزیه و تحلیل علمی قرار داد (اریکسون و چارنس، 1994). به عنوان مثال، بسیاری از توصیفات معروف گاوس نابغه جوان بر اساس حکایات بدون پشتوانه ای است که گاوس خود در زمان پیری گفته است (بولر، 1981).

اولین گام به سوی گزارش علمی دستاوردهای استثنایی مستلزم رد شواهد غیرقابل تأیید، و شناسایی و انباشت سیستماتیک همه شواهد تجربی است که معیارهای علمی استاندارد را برآورده می‌کنند. دستاوردهای برجسته انسانی معمولاً شامل محصولات واقعی، مانند آثار هنری یا انتشارات علمی است. در این موارد، تاریخ تکمیل و فرد مسئول دستاورد مشخص است. با این حال، بررسی و توضیح علمی فرآیندهای روانشناختی که منجر به این دستاورد شده است، بسیار دشوارتر است.

بخشی از مشکل به ماهیت اصیل و خلاقانه این دستاوردها مربوط می شود. طبق تعریف، یک دستاورد نوآورانه فراتر از کاربرد دانش موجود در حوزه در زمان تکمیل آن است. از این رو، نوآوری ها و اکتشافات عمده به طور غیرقابل پیش بینی ظاهر می شوند و اغلب زمان قابل توجهی می گذرد تا به طور گسترده به عنوان دستاوردهای بزرگ معتبر پذیرفته شوند. بنابراین، ما اساساً به ارزیابی توضیحات پس از اکتشافات خاص بر اساس تجزیه و تحلیل دقیق سوابق تاریخی مانند دفترچه‌ها و پیش‌نویس‌های قبلی محدود می‌شویم (گروبر، 1981؛ هولمز، 1989).

رویکرد تجربی تکمیلی عبارت است از بازآفرینی شرایط تاریخی که در آن کشف یک قانون علمی و نحوه مطالعه آن توسط افرادی که از آن کشف بی اطلاع هستند اما تمام دانش لازم را دارند و می توانند قانون اصلی را دوباره کشف کنند.

یک رویکرد جایگزین برای دستاوردهای خلاق شامل جستجوی الگوهای کلی رشد و توسعه دستاوردهای خلاق در بین افراد استثنایی است. سیمونتون دوره زمانی بهره وری خلاق در حوزه های مختلف در طول عمر و هاو ویژگی های کلی دوران کودکی و مشاغل اولیه نوابغ را مطالعه کرده اند. علاوه بر این، ریچمن و همکاران و سیمونتون مکانیسم‌های مرتبط را برای تبیین تولید ایده‌های نوآورانه و محصولات خلاق مورد بحث قرار داده اند.

مشکل عمده ای که با بررسی علمی دستاوردهای خارق العاده و ماهیت خلاقانه آنها مواجه هستیم، منحصر به فرد بودن آنهاست. با تمرکز بر مهارت‌های بسیار قابل تکرار نوازندگان استثنایی (نوازندگان حرفه‌ای) می‌توان سطوح بالای تخصص را شناسایی کرد (اریکسون، کرامپ، و تش-رومر، 1993) که با پدیده هایی مطابقت دارند که با روش های علمی قابل تجزیه و تحلیل هستند.

بالاترین سطوح عملکرد و موفقیت در ورزش، شطرنج، هنر و علوم همیشه موضوع جذابی بوده است، اما تنها در چند دهه اخیر دانشمندان این پدیده‌های قدیمی را در یک چارچوب نظری جدید مورد مطالعه قرار داده‌اند. منشأ کار تئوریک و سنتی سیستماتیک در زمینه تخصص با کار پیشتاز دی گروت (1946/1978) درباره تخصص شطرنج مرتبط است. با این حال، محرک اولیه برای تحقیقات بین‌رشته‌ای نوظهور در مورد تخصص عموماً به مقاله‌ای توسط چیس و سیمون¹ (1973) نسبت داده می‌شود. آنها یک نظریه کلی برای ساختار تخصص ارائه کردند که پیش‌بینی‌های اولیه را برای ساختار عملکرد متخصص در طیف گسترده‌ای از زیربناهای عملکرد متخصص مانند فوتبال، موسیقی، و شطرنج ارائه می‌کرد. چیس و سیمون (1973) پیشنهاد کردند که اشکال تخصص، نتایج انبوهی از دانش و روش‌های بازیابی مبتنی بر الگو هستند که در طول سال‌ها تجربه در زمینه مرتبط به دست آمده‌اند.

تحقیق سیمون در مورد حل مشکلات کتابهای درسی فیزیک نشان داد که تازه کارها، یعنی مبتدیان با تمام دانش لازم، در مقابل مسئله مشکل دار رو به عقب کار می کنند تا فرمول های مربوطه را به صورت گام به گام شناسایی کنند. در مقابل، کارشناسان فیزیک به عنوان بخشی از درک اولیه خود از مشکل، یک طرح راه حل را بدون زحمت بازیابی می کنند.

متعاقباً، چی، گلاسر و ریس (1982) نشان دادند که متخصصان فیزیک نه تنها دانش بیشتری دارند، بلکه دانش سازماندهی شده بهتری دارند که به آنها اجازه می دهد تا مشکلات فیزیک را در دامنه عمیق‌تر بازنمایی شبکه ای نشان دهند؛ در حالی که بازنمایی های تازه کارها بر اساس وجود یا عدم وجود ویژگی های سطحی است.

اولین کنفرانس با تمرکز بر ماهیت بین رشته ای مطالعات تخصص در سال 1983 توسط چی، گلسر و فار در پیتسبورگ سازماندهی شد. کنفرانس آنها در مورد ماهیت تخصص، در مورد طیف گسترده ای از تحقیقات پیشگام در زمینه تخصص در حوزه های بسیار متفاوت بود و تأثیر زیادی بر علاقه فزاینده به مطالعه تخصص داشت.

در سال 1989، 6 سال پس از آن کنفرانس، اریکسون و اسمیت کنفرانسی را در برلین غربی برای ارزیابی پیشرفت تحقیقات در زمینه تخصص ترتیب دادند. این کنفرانس به طور سیستماتیک تحقیقات در حوزه های اصلی را که در آن تخصص مورد مطالعه قرار گرفته بود، پوشش می داد. هر یک از شرکت کنندگان در کنفرانس موظف بودند که پیشرفت در آن حوزه را بررسی کنند و در مورد مطالعات اولیه جدیدتر گزارش دهند.

به عنوان بازتابی از علاقه روزافزون به تخصص، دو کتاب مهم در مورد موضوعات خاص تخصص از آن زمان منتشر شده است. بر اساس کنفرانسی در سال 1988 که بر "دانش تخصصی و کاربرد روانشناسی تجربی در توسعه سیستم های خبره" متمرکز بود کتابی منتشر شد (هافمن، 1992). یک سال بعد – 1993 – کتابی ویرایش شده در مورد "مسائل شناختی در تخصص حرکتی" منتشر شد.

آندرس  اریکسون (Anders Ericsson) ، روانشناس شناختی سوئدی، و محقق برجسته و استاد دانشگاه فلوریدا،  در سال 1993، کنفرانسی را با تمرکز جدید و متفاوت بنا کرد - ویژگی های قابل تعمیم کسب عملکرد متخصص. تحقیق بررسی شده قبلی اریکسون و اسمیت (1991) نشان داد که انواع مکانیسم‌های واسطه‌ای اکتسابی به‌طور قابل‌توجهی در بین حوزه‌ها مشابه هستند. برخی از تحقیقات نشان داد که ممکن است مجموعه‌ای از ویژگی‌های مرتبط وجود داشته باشد که با عملکرد متخصص در داخل و بین حوزه‌ها به دست می‌آید. سیمون و چیس (1973) پیشنهاد کرده بودند که افراد باید حدود 10 سال آماده سازی فشرده را در یک حوزه صرف کنند تا بتوانند به سطوح بین المللی عملکرد برسند.

بررسی‌های جدیدتر از دوره طولانی آماده‌سازی مجریان نخبه، اهمیت حیاتی فعالیت‌های آموزشی را که منحصراً برای بهبود عملکرد طراحی شده‌اند با عنوان تمرین سنجیده و عمدی معرفی شد (اریکسون و چارنس ، 1994; اریکسون، کرامپ، و تش-رومر، 1993). مشخص شد که عملکرد متخصص در بزرگسالان ارتباط نزدیکی با میزان تمرین عمدی انباشته شده در طول کل حرفه فرد دارد.

ایده اصلی این کنفرانس گرد هم آوردن برجسته ترین محققان جهان در زمینه های خاص تخصص و مسائل نظری مرتبط، مانند اهمیت تفاوت های فردی در توانایی ها و استعداد ذاتی برای دستیابی به سطوح تخصصی عملکرد بود. حوزه های سنتی تخصص همگی در کنفرانس ارائه شدند: شطرنج (چارنس)، موسیقی (اسلوبودا)، ورزش (استارکس) و پزشکی (پاتل). علاوه بر این، مکانیسم های کلی برای کسب عملکرد متخصص در حوزه های سنتی تخصص توسط هربرت سیمون مورد بحث قرار گرفت.

مسائل توسعه و کسب مهارت به طور گسترده در خارج از حوزه های تخصصی سنتی، از محققان برجسته در مطالعه تخصص خلاق (سیمونتون) و خواندن (واگنر و استانوویچ) یافته‌های خود را ارائه کردند. در نهایت، دو کارشناس در مورد مسائل مربوط به تفاوت های فردی در آمادگی اولیه و استعداد ذاتی برای افراد مستعد (وینر) و نابغه (هاو) بحث کردند. از همه ارائه دهندگان دعوت شد تا اطلاعات مربوط به مسیرهای توسعه و فعالیت های آموزشی مجریان خبره در حوزه های خاص را خلاصه کنند و سپس برای ویژگی هایی که به نظر می رسد در همه حوزه ها تعمیم می یابد، پیشنهاداتی ارائه دهند. برای ارزیابی تعمیم پذیری و کاربردی بودن ایده های ارائه شده، چندین دانشمند برجسته با پیشینه های مختلف برای بحث دعوت شدند: رابرت گلسر (آموزش و پرورش)، لارنس هلمز (تاریخ علم)، جان شی (یادگیری حرکتی و ورزش)، ریچارد شیفرین (روانشناسی تجربی)، و رابرت استرنبرگ (تفاوت های فردی در توانایی ها و هوش).

زیر مجموعه ای از این سخنرانی ها به عنوان بخشی از سمپوزیومی با عنوان "کسب عملکرد متخصص: مفاهیم برای توسعه حرفه ای مطلوب" در نشست سالانه AERA در سانفرانسیسکو در 21 آوریل 1995 ارائه شد. کنفرانس اصلی با موفقیت در واکولا اسپرینگز، فلوریدا، در 1995 تکمیل شد.

این روند رو به رشد، ما را از شرایط لازم برای دستیابی به عملکرد در سطح بین‌المللی در بسیاری از حوزه‌های مختلف آگاه می‌کند: حداقل حدود یک دهه تمرین پرتلاش در شرایط آموزشی بهینه.

مناقشه بر سر نقش تفاوت‌های فردی ذاتی (استعداد) حل نشده است، اما تفسیر های جایگزین بهتر بیان شده‌اند و از ظرفیت‌های اساسی کلی ذاتی و حوزه خاص گرفته تا تفاوت‌های انگیزشی که برخی از افراد را مستعد می‌کند بیان شده اند. این روند موضوعات متعددی را مطرح می کند که باید تحقیقات آینده را تحریک کند و به گسترش زمینه رو به رشد تحقیق در مورد عملکرد متخصص کمک کند.

از این تحقیقات همه کسانی که آرزوی رسیدن به بالاترین سطح عملکرد خود در حوزه تخصصی مربوطه به خود را دارند نیز بهره کافی خواهند برد. اکثر کسانی که به موفقیت  بزرگ فکر می کنند می‌توانند به بهترین شکل پیشرفت کنند و شاید حتی «آزمایش‌هایی» برای شناسایی بهترین عادات روزانه و فعالیت‌های یادگیری ایجاد کنند. بیشتر افراد می توانند در مورد فعالیت های روزانه خود فکر کنند و اینکه چگونه می توانند زمان و منابع محدود خود را به فعالیت هایی اختصاص دهند که برای بهبود مستمر و دستیابی به مطلوب ترین اهداف آنها حیاتی هستند.

آزمون نهایی اعتبار ایده‌های نظری در مورد عملکرد متخصص فقط این نیست که آیا آنها جالب و تفکر برانگیز هستند و به تحقیقات و آزمایش‌های جدید منتهی می‌شوند؛ بلکه همچنین این است که آیا افراد آنها را به عنوان اصولی برای هدایت طراحی زندگی روزمره خود در تلاش‌ها مؤثر می‌دانند وآیا دستیابی به اهداف شخصی خود را بهینه می کنند. در مورد عملکرد متخصص، فرصت‌های استثنایی برای تعامل سودمند متقابل بین تئوری و عمل پیش‌بینی می شود.

1.  تلفظ آلمانی (تلفظ امریکایی: سایمون).

مجله اینترنتی روان تنظیم

مجله تخصصی روانشناسی تربیتی شناختی

محمود دلیر عبدی نیا

روانشناس تربیتی با دیدگاه شناختی

دانش آموخته دانشگاه تهران

لطفا نظرات و پیشنهادات خود را از طریق بخش نظرات مجله اینترنتی روان تنظیم و یا از طریق ایمیل برای ما ارسال کنید.

استفاده از مطالب ارائه شده در این پایگاه، صرفا با ذکر منبع آزاد می باشد.