پژوهش در روانشناسی مدرسه

پژوهش در روانشناسی مدرسه

تحقیقات در روانشناسی مدرسه به طور گسترده به عنوان هر داده جمع آوری شده به طور سیستماتیک تعریف می شود که ممکن است برای افراد در درجه اول از بدو تولد تا سن 18 سالگی استفاده شود. با این حال، اخیراً انگیزه ای برای روانشناسان مدرسه به وجود آمده است تا در مورد مسائل مربوط به افراد در طول زندگی تحقیق و پژوهش کنند، زیرا اعتقاد بر این است که یادگیری به طور نامحدود ادامه می یابد.

اگرچه تحقیقات در روانشناسی مدرسه معمولاً در مدارس یا سایر محیط‌های آموزشی (مانند اقامتگاه افراد دارای معلولیت، مهدکودک‌های درمانی) انجام می‌شود، هیچ محدودیت خاصی در مورد محل جمع‌آوری داده‌ها وجود ندارد. به طور مشابه، هیچ محدودیتی برای افرادی که داده ها را جمع آوری می کنند وجود ندارد (مانند دانشگاهیان، پزشکان، دانشجویان فارغ التحصیل، یا پیراحرفه ای ها).

پیراحرفه ­ای­ ها مانند معلم­ یاران، دستیاران معلم یا کمک­ مربیان کارکنان آموزشی هستند که مجوز تدریس ندارند اما وظایف کمک آموزشی را برای حمایت از متخصصان آموزشی دارای گواهینامه انجام می دهند.

شرکت کنندگان در مطالعات تحقیقاتی ممکن است شامل کودکان خردسال، دانشجویان، افراد دارای اختلالات خاص (مانند اختلالات یادگیری، اوتیسم، اختلال کمبود توجه) یا افراد دیگر باشند.

تاریخچه تحقیقات در روانشناسی مدرسه

در سال 1896 لایتنر ویتمر اولین کلینیک روانشناسی را در دانشگاه پنسیلوانیا تأسیس کرد. از ویتمر اغلب به عنوان بنیانگذار روانشناسی مدرسه در ایالات متحده یاد می شود و هر سال جایزه لایتنر ویتمر به محقق-پژوهشگر جدیدی اعطا می شود که سهم قابل توجهی در تحقیقات روانشناسی مدرسه داشته است.

اگرچه به طور کلی شناخته شده بود که افراد از نظر هوش، شخصیت، پیشرفت و سایر ویژگی‌ها با هم تفاوت دارند، اما تا قرن نوزدهم تحقیقات علمی در مورد تفاوت‌های فردی پدیدار نشد. در این دوره، تحقیقات بر روی وراثت هوش با متغیرهایی که شامل توانایی‌های حسی-حرکتی (مانند زمان واکنش، تمیز حسی) بود، متمرکز شد. در سال 1905، اولین آزمون هوش (مقیاس هوش بینه-سیمون) منتشر شد.

به دنبال تلاش‌های اولیه تحقیقاتی، دوره‌ای از رشد و توسعه سریع در تحقیقات روان‌شناختی از جمله اندازه‌گیری هوش، تفاوت های فردی در پیشرفت، شخصیت، علایق شغلی؛ و حوزه های متعدد دیگر (مانند مناسب بودن برای انجام وظیفه نظامی) وجود داشت. تحقیقات در طول 100 سال گذشته به طرق مختلف تکامل یافته است - وسعت موضوعات مورد بررسی، پیچیدگی تکنیک های جمع آوری داده های مورد استفاده (به عنوان مثال، کامپیوتر و سایر تجهیزات تخصصی مانند ماشین های پلی گراف)، و پایگاه دانش و درک چگونگی تفسیر یافته های تحقیق با سرعت چشمگیر رشد کرده است.

به‌علاوه، دستورالعمل‌های اخلاقی پدیدار شده‌اند، و آنها به‌شدت بر شیوه‌های پژوهشی برای محافظت از حقوق شرکت‌کنندگان در تمام فعالیت‌های مرتبط با پژوهش نظارت می‌کنند.

انواع روش های تحقیق و گردآوری داده ها

به طور کلی دو نوع تحقیق (پایه و کاربردی) وجود دارد که در اهداف اولیه با هم تفاوت دارند. اهداف پژوهش پایه معمولاً شامل فرمول بندی نظریه ها، ایجاد روابط بین سازه ها یا متغیرهای روانشناختی مختلف و ارائه دانش به منظور کسب دانش است. تحقیقات کاربردی از نتایج تحقیقات پایه استفاده می کند و آنها را برای حل مشکلات روزمره ای که کودکان و نوجوانان با آن مواجه می شوند یا کمک به پرسنل مدرسه در خدمت به مؤسسات خود به کار می گیرد.

اگرچه ممکن است کسی فکر کند که این دو نوع تحقیق متقابلاً منحصر به فرد هستند، اما هیچ کدام دور از حقیقت نیستند. در واقع، آنها احتمالاً به طور جدایی ناپذیری پیوند خورده اند و به شیوه ای متقابل و تحولی از یکدیگر متاثر می شوند.

علاوه بر دو نوع پژوهش گسترده در روانشناسی مدرسه، دو روش شناسی عمده برای جمع آوری و ارائه یافته های پژوهش وجود دارد: روش شناسی کمّی و کیفی. انواع مختلفی از هر روش وجود دارد، و آنها تمایل دارند ابزارهای مختلفی را برای جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل و گزارش نتایج در بر گیرند.

همانطور که از نام آنها پیداست، روش های کمّی شامل کمّی کردن چیزی است (مانند چند کلمه توسط دو گروه از دانش آموزان کلاس دوم خوانده شده است) و احتمالا مقایسه گروه ها در متغیر مورد نظر.

روش‌های کیفی معمولاً شامل توصیف یک پدیده (مانند چگونگی حل یک مسئله ریاضی توسط دانش‌آموز سوم ابتدایی) می‌شود تا بتوان این فرآیند را از طریق روش کمّی درک و مطالعه کرد.

در بیشتر تحقیقات از روش‌های متنوعی استفاده می‌شود، زیرا روان‌شناسان مدرسه معتقدند و می‌پذیرند که بیش از یک راه برای بررسی متغیرها وجود دارد. آنها همچنین بر این باورند که بررسی همه راه‌ها برای پاسخ به سؤالاتی که می‌تواند برای کمک به کودکان و نوجوانان به کار رود، مهم است. در واقع، روانشناسان مدرسه دریافته‌اند که انعطاف‌پذیری در انواع روش‌های پژوهشی انتخابی منجر به نتایج غنی‌تر و ارزشمندتر می‌شود.

بنابراین، محققان روان‌شناسی مدرسه اغلب روش‌های تحقیق کمّی و کیفی را ترکیب می‌کنند تا قابلیت تعمیم یافته‌های خود را به حداکثر برسانند.

حوزه‌های تحقیق در روان‌شناسی مدرسه

حوزه‌های تحقیق در روان‌شناسی مدرسه عبارتند از:

• ارزیابی
• مداخلات
• آسیب‌شناسی روانی یا اختلالات
• مشاوره
• روش‌های تحقیق

هر یک از این حوزه‌ها اطلاعات ارزشمندی در مورد نحوه یادگیری، رشد و مقابله کودکان و نوجوانان در جامعه امروزی ارائه می‌دهند. تحقیقات ارزیابی در روانشناسی مدرسه معمولاً شامل ارزیابی عملکرد کودک در زمینه هایی مانند شناخت (به عنوان مثال، بهره هوشی)، پیشرفت (مانند خواندن)، رفتار (مانند عادات مطالعه) و شخصیت (مانند برونگرایی در مقابل درونگرایی) می گردد. برای مثال، تحقیقات ارزیابی ممکن است تأثیر عادات مطالعه و هوش را بر درک مطلب مطالعه کند. همچنین ممکن است شامل تعیین این باشد که چه روش های ارزیابی ممکن است در شرایط بی شمار مفیدترین باشند.

اگرچه بسیاری از افراد در داخل و خارج از حوزه، ارزیابی را با آزمون یکی دانسته اند، اما آزمون تنها یکی از روش های ارزیابی است. سایر روشهای ارزیابی شامل مشاهدات غیررسمی و رسمی، مصاحبه ها؛ و ارزیابی های مبتنی بر برنامه درسی، مبتنی بر عملکرد و سنجش معتبر و اصیل.

ارزشیابی معتبر نوعی ارزیابی است که فراگیران را ملزم می کند تا دانش و مهارت های خود را در زمینه دنیای واقعی به کار گیرند و پیشرفت دانش آموزان را با نشان دادن اینکه چگونه می توانند دانش خود را به کار گیرند، اندازه گیری می کند.

تحقیق در مورد مداخلات در روانشناسی مدرسه شامل تعیین ماهیت و میزان انواع خاص راهبردها یا درمان هایی که ممکن است برای یک جنسیت، گروه سنی، گروه قومی، یا سطح توانایی در شرایط خاص مفید باشد. امروزه طیف وسیعی از مداخلات شامل اصلاح رفتار، مشاوره فردی و گروهی، آموزش عملی والدین، روان دارودرمانی و مداخله در بحران وجود دارد.

اخیراً بسیاری از متخصصان روان‌شناسی مدرسه در گردآوری پایگاه‌داده‌ای در مورد مؤثرترین مداخلات برای یادگیری (مانند سواد اولیه) و مشکلات رفتاری (مانند اختلالات کمبود توجه) فعال بوده‌اند. علاوه بر این، مداخلات روان‌دارویی با کودکان خردسال به طور گسترده مورد بحث قرار گرفته است.

یکی دیگر از حوزه‌ها یا حیطه‌های اصلی پژوهش در روان‌شناسی مدرسه، رشد آسیب‌شناسی روانی یا اختلالات روان‌شناختی است، به‌ویژه آن‌هایی که تأثیر منفی بر یادگیری کودکان و نوجوانان دارند.

اختلالات رشدی شامل گروهی از شرایط روانپزشکی است که از دوران کودکی منشأ می‌گیرد و شامل آسیب‌های جدی در زمینه‌های مختلف است. چهار نوع اصلی اختلالات رشدی وجود دارد: ناتوانی های سیستم عصبی، ناتوانی های حسی، ناتوانی های متابولیک و اختلالات دژنراتیو. بسیاری از زیرمجموعه های مختلف معلولیت در زیر این چهار گروه اصلی قرار می گیرند.

نمونه هایی از اختلالات رشدی عبارتند از عقب ماندگی ذهنی، اوتیسم، ناتوانی های یادگیری و اختلال نقص توجه و بیش فعالی. تحقیقات به تعیین ماهیت و علل این اختلالات و همچنین اینکه چه درمان هایی ممکن است در کاهش یا مدیریت آنها مؤثرتر باشد، اختصاص دارد.

اختلالات روانشناختی اضافی که ممکن است توسط روانشناسان مدرسه مورد تحقیق قرار گیرند عبارتند از سوء مصرف مواد (مانند مصرف الکل و تنباکو)، اختلالات خوردن (مانند بی اشتهایی، پرخوری عصبی)، و مشکلات رفتاری شدید (مانند اختلال سلوک).

اختلال سلوک یک وضعیت سلامت روان است که کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به این بیماری به طور مداوم رفتارهای ضد اجتماعی و پرخاشگرانه از خود نشان می دهند. آنها ممکن است دیگران را مورد آزار و اذیت قرار دهند، حیوانات کوچک را مورد آزار قرار دهند، دروغ بگویند، دزدی کنند، الکل بنوشند، مواد مخدر مصرف کنند یا مدرسه را ترک کنند؛ اغلب قبل از سنین نوجوانی.

مشاوره یک فرآیند مداخله منحصر به فرد است که شامل ارائه خدمات غیر مستقیم است؛ در محیط های آموزشی بسیار رایج شده است و شامل کار با سایر متخصصان، والدین و سایر افرادی است که در فرآیند یادگیری نقش دارند. تحقیق در مشاوره شامل کشف بهترین راه‌ها برای ایجاد تغییر در سیستم آموزشی و همچنین بهترین راه‌ها برای مشارکت دادن دیگران به عنوان عوامل کمکی در زندگی کودکان و نوجوانان است. برای مثال، پژوهش ممکن است بر کارآمدی مشاوره با معلمان کلاس درس برای کاهش رفتارهای مخرب، در مقابل خدمات روانشناختی مدرسه ارائه شده به کودکانی که این مشکلات رفتاری را نشان می‌دهند، تمرکز کند. انواع مختلفی از مشاوره در ادبیات شرح داده شده است؛ از جمله سیستم های رفتاری، آموزشی، بهداشت روانی و سازمانی.

در نهایت، تحقیق در روانشناسی مدرسه شامل تعیین بهترین روش های تحقیق برای پاسخ به سؤالات یا حل مسائل است. محققان همواره در تلاشند تا روش های جدید و نوآورانه ای برای جمع آوری، تجزیه و تحلیل و گزارش دهی ابداع کنند. بنابراین، مقدار کم اما مناسب از تحقیقات به افزایش سودمندی یا کاربرد روش ها و تکنیک های تحقیق اختصاص داده شده است.

موضوعات مشترک تحقیق در روانشناسی مدرسه

موضوعات زیادی برای تحقیق وجود دارد. بسیاری از موضوعات ذکر شده در اینجا تحت یکی از حوزه های گسترده ای است که قبلاً مورد بحث قرار گرفت. این فهرست برای ایجاد حسی از وسعت و عمق موضوعات تحقیق در روانشناسی مدرسه ارائه شده است. برخی از موضوعاتی که اغلب در روانشناسی مدرسه مورد تحقیق قرار گرفته اند عبارتند از: خواندن و سایر حوزه های تحصیلی، هوش، آموزش، کودکان استثنایی، مشاوره، والدین، مسائل حقوقی، اخلاق، آموزش حرفه ای، پیشگیری از خشونت، مهارت های اجتماعی، داروشناسی، و آسیب شناسی روانی.

روند تحقیقات روانشناختی مدرسه با نگرانی های زمانه و تلاش های پژوهشی برای حل مشکلات پیش روی کودکان و نوجوانان در جامعه ما سازگار است.

منابع دسترسی به تحقیقات در روانشناسی مدرسه

منبع اصلی مطالعه در مورد تحقیقات انجام شده در روانشناسی مدرسه، مجلات حرفه ای است. مجلات لاتین اصلی روانشناسی مدرسه  عبارتند از: • مجله روانشناسی مدرسه • روانشناسی در مدارس • روانشناسی بین المللی مدرسه • فصلنامه روانشناسی مدرسه • بررسی روانشناسی مدرسه. برخی مجلات فارسی زبان عبارتند از: فصلنامه روانشناسی مدرسه و آموزشگاه؛ مجله روان‌شناسی مدرسه - دانشگاه محقق اردبیلی؛ فصلنامه سلامت روان در مدرسه؛ و مجله مشاوره مدرسه. این مجلات برخی از بهترین مقالات تحقیقاتی را در این زمینه منتشر می کنند و مورد احترام روانشناسان مدرسه و سایر متخصصان هستند. آنها حاوی مقالاتی در مورد بسیاری از موضوعات تحقیقاتی شناسایی شده قبلی و نمونه هایی از تحقیقات پایه و کاربردی و همچنین روش های تحقیق کمّی و کیفی هستند. اکثر روانشناسان مدرسه مشترک یک یا چند مورد از این مجلات هستند و به طور منظم آنها را دریافت می کنند.

همایش های بین‌المللی روان‌شناسی مدرسه که از طرف انجمن روانشناسی تربیتی ایران و چند دانشگاه و موسسه معتبر بصورت دوره ای برگزار می شود یکی از منابع دست اول تحقیقات در این زمینه است (تا کنون هفت همایش برگزار شده است). مقالات این همایش ها در مجله های معتبر انتشار می یابد.

فصلنامه روانشناسی مدرسه، مجله رسمی بخش 16 (روانشناسی مدرسه) انجمن روانشناسی آمریکا (APA) و بررسی روانشناسی مدرسه مجله رسمی انجمن ملی روانشناسان مدرسه (NASP) است. بخش 16 APA و NASP دو انجمن بزرگ روانشناسی مدارس ملی هستند. 16 مجله متوسطه و 26 مجله عالی وجود دارد که تحقیقات را منتشر می کنند و اطلاعاتی در مورد موضوعات تحقیقاتی ارائه می دهند.

علاوه بر این، دو نشریه مهم دیگر توسط سازمان های ملی روانشناسی مدارس تولید شده است؛ روانشناس مدرسه خبرنامه رسمی بخش 16 APA و خبرنامه رسمی NASP. این خبرنامه ها مقالات تحقیقاتی، کتاب ها و بررسی های آزمایشی، تفسیرها، اطلاعات جاری در مورد دستورات فدرال، بیانیه های موقعیت، و بسیاری موضوعات و ویژگی های جالب و مهم دیگر را به شیوه ای مناسب برای خواننده چاپ می کنند.

APA و NASP همچنین از کنفرانس های سالانه حمایت می کنند که در آن روانشناسان مدرسه و سایر روانشناسان نتایج تحقیقات خود را به اشتراک می گذارند.

منبع دیگر تحقیق در روانشناسی مدارس اینترنت و شبکه جهانی وب است. اکثر افراد از انفجار اطلاعاتی که به دلیل دسترسی به اینترنت و میلیون ها وب سایت موجود به صورت آنلاین رخ داده است، آگاه هستند. اینترنت به منبع ارزشمندی از اطلاعات در مورد تحقیقات در مورد کودکان و نوجوانان تبدیل شده است.

به خوانندگان هشدار داده می شود که هر آنچه را که در اینترنت می خوانند، باور نکنند. وب‌سایت‌های زیادی وجود دارند که اطلاعات نادرست و بالقوه مضری را ارائه می‌کنند؛ مانند انتظارات از کودکان و نوجوانان تا نحوه رفتار با آنها.

علاوه بر این، به معنای واقعی کلمه هزاران متن وجود دارد که نتایج تحقیقات کمّی و کیفی، مقالات نظری و نظرات تخصصی را منتشر می کند. محدودیت فضا مانع از فهرست شدن بسیاری از این متون می شود. با این حال، چندین متون عالی وجود دارد که به تحقیقات روانشناسی مدرسه، عمل و اخلاق اختصاص داده شده است. اگرچه این متون برای افراد حرفه ای در این زمینه نوشته شده است، اما ممکن است برای والدین، معلمان و دیگرانی که به رفاه کودکان و نوجوانان علاقه مند هستند نیز مفید باشد.

روندها و جهت گیری های آینده در تحقیقات روانشناسی مدرسه

دشوار است که دقیقاً بیان کنیم که روندها و جهت گیری های آینده در تحقیقات روانشناسی مدرسه چیست، زیرا مسیرهای زیادی وجود دارد و دائماً با زمان و برنامه های سیاسی-اجتماعی تغییر می کنند. با این حال، سه حوزه زیر در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته‌اند و احتمالاً در سال‌های آتی نیز تحقیقات در این زمینه ادامه خواهد یافت.

حوزه اول خشونت و پیشگیری از خشونت است. تقریباً همه از میزان خشونت در جامعه آمریکا و همچنین سایر جوامع در سراسر جهان آگاه هستند. متأسفانه درصد بالایی از خشونت در مدارس رخ می دهد، از قلدری گرفته تا استفاده از سلاح های مرگبار. روانشناسان مدرسه به ویژه در انجام، انتشار و مصرف تحقیقات در زمینه پیشگیری از خشونت و حوزه های مرتبط مهارت دارند. بودجه امریکا برای پیشگیری از خشونت برای چندین سال بسیار بالا بوده است و احتمالاً به این زودی ها کاهش نخواهد یافت.

روند دوم تحقیقات روانشناسی مدرسه مداخله زودهنگام است. شکی نیست که پیشگیری و مداخله زودهنگام برای مشکلات یادگیری و رفتاری به نفع بسیاری از کودکان است. علاوه بر این، از منظر اقتصادی، مداخله زودهنگام ممکن است میلیون‌ها دلار در مراقبت‌های بهداشتی، هزینه‌های آموزش ویژه و غیره صرفه‌جویی کند. اگرچه شناخته شده است که پیشگیری و مداخله زودهنگام «درمان‌هایی» قابل اجرا هستند و به طور کلی مثمرثمر هستند، تمرکز تلاش‌های پژوهشی باید به سمت تعیین این باشد که چه چیزی تحت چه شرایطی برای چه کسی مؤثر است. هنگامی که ارزیابی و مداخلات برای کودکان خردسال ساده می شود، ممکن است اثرات مثبتی بر جامعه به عنوان یک کل رخ دهد.

سومین گرایش پژوهش در روانشناسی مدرسه را می توان مداخلات خاص اختلال نامید. این تحقیق شامل کشف موثرترین درمان یا مداخله برای مشکلات یادگیری و رفتاری خاص است. به عنوان مثال، اکنون مشخص شده است که افزایش آگاهی واج شناختی کودکان خردسال (از جمله آگاهی از مطابقت صدا و نماد) به آنها کمک زیادی در یادگیری نحوه خواندن می کند. همچنین، می تواند برای کودکان خردسالی که قبلاً در یادگیری نحوه خواندن مشکل دارند مفید باشد. مثال دیگر اصلاح رفتار است که برای درمان کودکان و نوجوانانی که طیف وسیعی از مشکلات رفتاری از خود نشان می دهند، استفاده می شود. اگرچه هیچ یک از این "مداخلات" تنها موردی نبوده است که برای این مشکلات موفق بوده است، ادبیات تحقیق به وضوح برتری آنها را نسبت به سایر اشکال درمان نشان می دهد.

به نظر می رسد حوزه دیگری که باید به طور مستمر مورد بررسی قرار گیرد این است که چگونه روانشناسان مدرسه می توانند آموخته های حاصل از تحقیق را در محیط های آموزشی به کار ببرند و همچنین چگونه تمرین یا کاری که در محیط های کاربردی انجام می شود می تواند به تحقیق کمک کند. علم و عمل هنوز به معنی دارترین و موفیدترین شکل به هم متصل نشده اند، و اگر تلاش های آینده موفقیت آمیزتر باشد، باید هم علم و هم عمل روانشناسی مدرسه باید به طرق مهمی تغییر کند؛ حتی دگرگون شود. بنابراین، اگر می‌خواهیم در محیط‌های آموزشی منافع قابل‌توجهی برای کودکان و نوجوانانمان داشته باشیم، باید تلاش‌های دائمی در پیوند علم و عمل معطوف شود.

در نتیجه، تحقیق در روانشناسی مدرسه شامل طیف وسیعی از روش‌شناسی است که توسط افرادی انجام می‌شود که در محیط‌های مختلف کار می‌کنند، و ممکن است ماهیت پایه یا کاربردی داشته باشند. تحقیقات در روانشناسی مدرسه، همراه با تحقیقات سایر شاخه های روانشناسی، اطلاعات ضروری را در اختیار پزشکان، والدین، مربیان و سایرین قرار داده است که بهزیستی کودکان و کل جامعه را ارتقا داده است. تحقیقات از این جهت هیجان‌انگیز است که مشکلات بی‌شماری که جامعه ما با آن روبه‌رو بوده، زمانی که بیش از حد غیرقابل حل تلقی می‌شدند، با تلاش‌های تحقیقاتی مداوم قابل مدیریت‌تر شده‌اند.

تحقیقات دانش و توانایی ما را برای مداخله در برخی اختلالات، کاهش شیوع سایر اختلالات، کمک به کودکان برای یادگیری مؤثرتر، تسهیل مهارت‌های والدینی، افزایش عزت نفس، کاهش خشونت و غیره افزایش داده است. همیشه نیاز زیادی به تحقیقات بیشتر وجود خواهد داشت، زیرا همیشه سؤالات جدیدی برای پاسخ دادن وجود خواهد داشت - تحقیق، به مرور زمان، این پاسخ ها را ارائه می دهد. آنچه باید انجام شود و چگونه می توان آن را انجام داد بی پاسخ باقی می ماند، با این حال همه سؤالات ممکن است از طریق تحقیق در روانشناسی مدرسه پاسخ داده شوند.

مطالب متنوع، تحلیلی و کاربردی روانشناسی

بر اساس منابع معتبر روز و یافته های پژوهشی

و تجزیه و تحلیل آنها در حیطه روانشناسی تربیتی شناختی

با تمرکز بر یادگیری خود تنظیم و راهبردهای یادگیری-مطالعه

استفاده از مطالب ارائه شده در این پایگاه، صرفا با ذکر منبع آزاد می باشد.