عاملیت انسانی: قلب فراشناخت - مجله اینترنتی روان تنظیم

در دراز مدت، بسیاری از دانشی که در مدرسه به دست می آوریم و در آزمون ها بسیار مهم اند، به هر حال فراموش می شوند. من زمانی می دانستم که محتوای درس شیمی چیست. امروز حتی بسیاری از سر فصل های آن را یادم نمی آید. بسیاری از مطالبی که در کتاب های درسی در چند دهه پیش پوشش داده شده بودند، امروزه دیگر حتی تدریس نمی شوند. دانشی که زمانی در صدر مباحث علمی قرار داشت تا حد زیادی بی ربط شده است. این به ما یادآوری می کند که چیزهای مهمی که باید از دوره های آموزشی و مدرسه ای به دست آوریم، اطلاعات کتاب درسی نیست، بلکه یادگیری دانش و مهارت های جستجو، کنکاش، و دستیابی به یک پایگاه دانشی فعال و رو به رشد است که قلب فراشناخت را تشکیل می دهد.

اینکه چه کسی مفهوم فراشناخت را معرفی کرد مسلماً فلاول و براون سزاوار این افتخار هستند. در روزهای اولیه، فراشناخت بیشتر یک کنجکاوی بود و برخی از روانشناسان متعجب بودند که آیا حتی یک ساختار قابل اجرا است یا نه. امروز، من فکر می‌کنم سوال این نیست که آیا این سازه قابل دوام است یا خیر، بلکه این است که چگونه می‌توان آن را به بهترین نحو درک، ارزیابی و توسعه داد. در به تصویر کشیدن وضعیت علم و هنر فراشناخت گام‌های بلندی را در پیچیدگی و دقتی که آن را می‌توان مفهوم‌سازی، ارزیابی و توسعه داد، برداشته ایم. من مطمئن هستم که خوانندگان فراشناخت را به اندازه من آموزنده و راضی کننده خواهند یافت. واقعاً یک کار شاخص است. و مهمتر از همه، امیدوارم مسئولان کشورمان از محتوای آن و اهمیت فراشناخت برای اداره خودشان که آغاز اداره صحیح امور کشوری است آگاه شوند. چه چیزی خطرناکتر از مسئولانی است که نمی دانند آنچه را که نمی دانند؟

با خوشحالی باید گفت که علاقه به موضوعاتی که در فراشناخت پوشش داده شده است، گسترده تر شده است. در یکی دو دهه گذشته، پیشرفت های شگرفی هم در نظریه فراشناختی و هم در کاربرد نظریه در عمل رخ داده است. دامنه موضوعات تحت پوشش فراشناخت، این فرصت را برای محققان برجسته فراهم کرده است تا بحث های متمرکز و عمیق درباره نقش نظریه فراشناختی در حوزه های خاص آموزش ارائه کنند. این دروازه‌ای است برای محققان و دست اندرکارانی که به یک یا چند موضوع از موضوعات فراشناخت علاقه‌مند هستند و کاربرد آنها را در فعالیت های آموزشی چشیده اند. بخصوص اساتید دانشگاه، ، معلمان، توسعه دهندگان برنامه درسی، و هرکس دیگری که علاقه مند به استفاده از تئوری برای راهنمایی و اطلاع رسانی عملکرد آموزشی است، از جمله در حل مسئله، یادگیری علوم، سواد، و حافظه و یادگیری، جذاب خواهد بود.

عاملیت انسانی: قلب فراشناخت

سر فصل های جدید فراشناخت شامل راهبردهای درک مطلب (راهبردهای فراشناختی)؛ فرادرک مطلب؛ راهبردهای نوشتن، علوم و ریاضیات؛ تفاوت‌های فردی؛ یادگیری خودتنظیم؛ رشد فناوری و کاربردهای آن؛ تدریس خصوصی؛ و اندازه‌گیری سازماندهی شده اند. موضوع مشترکی که در تمام این عناوین وجود دارد، مفهوم عاملیت است: دانش آموزان موفق مسئولیت یادگیری خود را بر عهده می گیرند. حداقل پذیرش مسئولیت مستلزم آن است که دانش آموزان از یادگیری خود آگاه باشند، نیازهای یادگیری خود را ارزیابی کنند، استراتژی هایی را برای برآورده کردن نیازهای خود ایجاد کنند، و آن استراتژی ها را اجرا کنند. خودآگاهی، خودتعیین‌گری و خودراهبری ویژگی‌هایی هستند که مردم را «عامل‌های تفکر، رفتار، و پیامدهای مهم زندگی خودشان» توصیف می کند. ما به عنوان عامل تفکر خود، درک خود از خود و جهان را می سازیم، افکار و رفتارهای خود را کنترل می کنیم و پیامدهای آنها را زیر نظر داریم. حس عاملیت در فراشناخت، تمرکز توجه را به وضوح بر روی فرد قرار می دهد که در واژه "خود" تجلی می کند.

پس از ناکامی های رفتارگرایی، با ظهور علم شناختی، هدف این بود که بر فرد به عنوان یک عامل متفکر در مقابل ارگانیسمی که به طور مکانیکی به محرک ها واکنش نشان می دهد، تمرکز کنیم. نفوذ عمیق رفتارگرایی در فلسفه ذهنی ما، بسیاری از دانشمندان علوم شناختی را هم آلوده کرد و آنها به سادگی ماشین های از سر تهی رفتارگرایی را با یک ماشین پیچیده تر که اطلاعات را پردازش می کند جایگزین کردند، که با تمام هیبت آن از یک مدل مکانیکی ساده پیروی می کرد. با افزایش علاقه به فراشناخت، ما این فرصت را داریم که به شخص با پیچیدگی کاملتر نگاه کنیم، عامل خودآگاهی که می تواند درک خود را از جهان بسازد.

بینش های زیادی در مورد شخص (عامل خودآگاه) از طریق بررسی خودپنداره ارائه شده است. با بررسی آنچه در مورد خودپنداره می دانیم می توان چیزهای زیادی در مورد فراشناخت آموخت. از زمان بررسی‌های فلسفی و روان‌شناختی خودپنداره توسط ویلیام جیمز، خودپنداره به ساختاری متنوع و چندوجهی تبدیل شده است که در رشته‌های مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است: جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، فلسفه، علوم اعصاب، ادبیات، و حتی علوم رایانه. تنوع ساختار خودپنداره را می توان با "خود"های متعددی که مورد مطالعه قرار گرفته اند نشان داد: خود حداقلی، خود فیزیکی، خود ذهنی، خود روایتی، خود بسط یافته، خود تعاملی، خود زندگی نامه ای، خود تاریخی، ... و خود فعال. چنین تنوعی از خود گیج کننده است، اما هر مفهوم‌سازی از خود، بینشی در مورد عامل خودسازی و خود شکل‌دهی می‌دهد.

همپوشانی قابل توجهی بین مفهوم عاملیت که از تحقیقات خودپنداره گرفته شده است و مفهوم عاملیت از تحقیقات فراشناخت وجود دارد: درک جهان و دانستن اینکه ما هستیم که جهان را درک می کنیم، تنظیم خود و نظارت بر افکار درونی مان، ارزیابی وضعیت شناختی فعلی مان؛ که همگی حاکی از آن است که در درون ما "خود" فعال و اثر گذاری وجود دارد که امکان کنترل فعالیتهای ذهنی و رفتاری را به ما می دهد. پیگیری اهداف خود انتخابی (و شاید خود تحمیلی)، بازنگری در اهداف خود در پرتو توسعه حالات شناختی و عاطفی، ایجاد انگیزه در خود، توسعه راهبردها و اکتشافات برای ایجاد توانایی بیشتر در سازگاری با شرایط در حال تغییر، و درک دیگران برای به دست آوردن درک از خود همگی عاملیت انسانی را برجسته می کنند. اینها مضامینی هستند که بر ادبیات مربوط به خودپنداره غالب هستند و توضیح می‌دهند که مردم چگونه یادگیری خود را هدایت می‌کنند یا چگونه می‌توانند به طور بالقوه در هدایت یادگیری دیگران مؤثر باشند.

سوالات متعدد که مطرح شده اند وضعیت شاخص این نوع خود آگاهی را نشان می دهد. چگونه دانش‌آموزان رفتارهای خواندن و درک متن خود را درک می‌کنند و از خود حمایت می‌کنند؟ چگونه راهبردهای مختلف، مانند ایجاد سؤال و خود-توضیحی ، ممکن است از فراشناخت با کیفیت و خواندن مؤثر حمایت کنند؟ چگونه ماهیت تعاملی و پویای فرآیندهای خواندن از استفاده از استراتژی و دانش استراتژی که خود ابزار آگاهی و خود آگاهی است شکل می گیرد؟ چگونه دانش آموزان گاهی از ارزیابی دقیق مطالب متنی که به خوبی یاد گرفته یا درک کرده اند ناتوان می شوند؟

اهمیت نظارت فراشناختی دقیق

دانش‌آموزان اغلب به‌طور نادرست نظارت می‌کنند، آنها به‌طور نابجا تحت تأثیر اکتشافی‌های خطاپذیر قرار می‌گیرند، و ممکن است به روش مفیدی به دنبال کمک نباشند. دانش آموزان باید بتوانند یادگیری خود را به طور دقیق ارزیابی کنند تا از نظارت فراشناختی در حین مطالعه استفاده کامل ببرند. محققین عواملی را که ممکن است دقت قضاوت در مورد درک متن را محدود می کنند بررسی کرده اند. قضاوت‌های فراشناختی، اگرچه ابزارهای نظارت فراشناختی سودمندی هستند و برای انتخاب تصمیم های اثرگذار در حین مطالعه ضروری هستند، نیازمند تکمیل با ابزارهای سنجش و ارزیابی دقیقتر هستند تا فرایند مطالعه و یادگیری را تقویت و تسهیل کنند.

چندین تکنیک نویدبخش بهبود مستمر توانایی‌های نظارتی دانش‌آموزان بدست آمده است. یک فرض کلیدی این است که با بهبود توانایی دانش‌آموزان برای نظارت بر درک خود، آنها بهتر می‌توانند آنچه را که نمی‌فهمند کشف کنند و از این رو سردرگمی خود را اصلاح کنند، مثلاً با خواندن مجدد یا درخواست کمک از معلم یا همسال. بنابراین، تقویت این جنبه از فراشناخت دانش آموز ممکن است به طور مستقیم آموزش آنها را بهبود بخشد. دلیل دیگری که چرا رویکرد فراشناختی به آموزش بسیار محبوب شده است این است که مولفه های اساسی فراشناخت تقریباً برای هر کاری که دانش آموز می خواهد انجام دهد به کار می رود. برای مثال، مؤلفه‌های فراشناختی شامل دانش و باورهای مربوط به شناخت، نظارت بر شناخت، و تنظیم شناخت است. همچنین دانش و باورهای مربوط به فراشناخت شامل سازه هایی مانند خودکارآمدی یا درجه ای است که فرد معتقد است می تواند یک کار معین را با موفقیت انجام دهد. تفاوت های فردی در خودکارآمدی ممکن است به موفقیت دانش آموزان در بسیاری از حوزه ها کمک کند.

علاوه بر این، فراتر از خواندن و به خاطر سپردن مفاهیم ساده، دانش‌آموزان ممکن است عملکرد مداوم خود را در هر کاری که از نظر شناختی نیاز دارند، نظارت و تنظیم کنند، مانند زمانی که در حال نوشتن مقاله برای کلاس هستند یا زمانی که در حال یادگیری ریاضیات و مفاهیم دشوار علوم هستند. چگونه رویکردهای فراشناختی برای نوشتن دانش‌آموز، حل مسئله و یادگیری در حوزه‌های خاص، مانند ریاضیات و علوم، به کار گرفته شده‌اند (و می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند)؟ چگونه آموزش استراتژی می‌تواند برای کیفیت نوشتار دانش‌آموزان مفید باشد؟

کاربرد استراتژی بر آموزش چندین فرآیند فراشناختی تمرکز دارد، مانند آموزش به دانش‌آموزان برای نظارت بر عملکرد خود در حین نوشتن. برنامه های آموزشی توسعه استراتژی خودتنظیمی، سابقه فوق العاده ای برای افزایش کیفیت نوشتار دانش آموزان داشته است که بیشتر بر اهمیت فراشناخت برای درک مهارت‌های نوشتاری تأکید می‌کنند. در واقع، این استدلال موجه مطرح شده است که تعریف نوشتن به عنوان فراشناخت کاربردی، چارچوبی یکپارچه برای درک حوزه بزرگتر تحقیق نوشتاری فراهم می کند.

در مورد علوم و ریاضیات نیز وضعیت مشابه ای جریان دارد. تخصص فراشناختی دانش‌آموزان و دانشجویان برای تنظیم تحقیقات علمی خود در حین انجام پروژه‌های تحقیقاتی مورد بحث قرار گرفته است. چگونه استراتژی‌های آموزشی و فعالیت‌های خودتنظیمی می‌توانند یادگیری دانش‌آموزان را در مورد شیوه های کشف و پرس و جو در مورد علم تقویت کنند؟ به نظر می رسد این نوع برنامه ها به ویژه برای دانش آموزان با پیشرفت پایین مفید است و باید بر دانش‌آموزان با پیشرفت پایین‌تر در ریاضیات تمرکز کرد. به نظر می رسد دانش آموزان با ناتوانی های یادگیری ریاضی از هوش نسبتاً نرمالی برخوردارند، اما در ریاضیات نقص خاصی از خود نشان می دهند. آیا مشکلات فراشناختی بر این ناتوانی‌ها افزوده می شود یا خیر؟، و وقتی مداخلات فراشناختی با شکست مواجه می‌شوند، چگونه سایر کمک‌ها می‌توانند برای این دانش‌آموزان مفید باشند. بر ارزش یک رویکرد فراشناختی برای درک بهتر، و به طور بالقوه اصلاح مشکلاتی که بسیاری از دانش‌آموزان هنگام برخورد با مسائل دشوار در علوم و ریاضیات با آن مواجه می‌شوند، تأکید شده است.

دانش آموزان همیشه در یک محیط انفرادی مطالعه و تکالیف خود را کامل نمی کنند، بلکه یادگیری آنها توسط سایر دانش آموزان، معلمان و سیستم های آموزشی پشتیبانی می شود. چگونه فراشناخت جمعی می تواند از مطالعه و یادگیری دانش آموزان و دانشجویان حمایت کند؟ چگونه افراد و فناوری‌های دیگر می‌توانند به ترویج یادگیری و فراشناخت دانش‌آموز کمک کنند؟ چگونه فناوری‌های رایانه‌ای را می‌توان برای ارتقای فراشناخت و یادگیری موفق استفاده کرد، مانند ترغیب دانش‌آموزان به پردازش عمیق مطالبی که باید یاد بگیرند و درک آنها را در حین انجام کار ارزیابی کنند؟

سیستم های آموزشی مبتنی بر کامپیوتر پیشرفت قابل توجه ای کرده است. این سیستم‌ها انواع مختلفی از پشتیبانی فراشناختی را ارائه می‌کنند که نشان داده شده است یادگیری را ارتقا می‌دهد و در درازمدت حفظ می‌شود، و این در آزمون‌های انتقال مشهود است. یادگیری فرارسانه ای علوم رایانه ای را با نظریه پردازش اطلاعات یادگیری خودتنظیم ترکیب می کنند. در انجام این کار، کارشناسان دستورالعمل هایی را برای نحوه حمایت از یادگیری خودتنظیم موثر با هایپر رسانه ارائه می دهند. اگرچه معلمان کاربردهای مبتنی بر رایانه و سایر فناوری‌های رایانه‌ای را برای ترویج فراشناخت مؤثر و یادگیری دانش‌آموزان مورد استفاده قرار می‌دهند، آنچه قابل توجه است این است که اطلاعات کمی در مورد توانایی‌های فراشناختی خود معلمان و مربیان که قرن‌ها شیوه‌های آموزشی را هدایت کرده‌اند وجود دارد.

به گفته مولفین اصلی فراشناخت در حالی که محققان و مربیان اغلب ادعا می کنند که معلمان فراشناختی هستند، توصیفات دقیق بر اساس شواهد کمی یا کیفی تجربی کمیاب است. مثلاً اینکه معلمان چه توهمات فراشناختی ممکن است داشته باشند که می‌تواند اثربخشی آنها را تضعیف کند؟ آیا مبانی لازم برای درک فراشناخت را دارند؟ ابزارهای ارزیابی فراشناخت و نحوه بکاربردن آنها را می دانند؟ این مناطق نسبتا ناشناخته هستند. نظارت دقیق دانش، یعنی توانایی تشخیص بین آنچه معلمان انجام می دهند و می دانند و آنجه نمی دانند، با نتایج آموزشی در حوزه های مختلف و مسائل اساسی اندازه گیری در تحقیقات فراشناختی مرتبط است.

موضوعات جدیدتر شامل تجزیه و تحلیل فراشناخت و تفاوت‌های فردی در جنسیت، فرهنگ و انگیزش است؛ سایر مباحث نقش بالقوه فراشناخت را در آموزش خواندن به دانش‌آموزان و مزایای آموزشی یک عامل کامپیوتری را در نظر می‌گیرند. فرآیندهای فراشناختی افراد، زمانی که به طور مناسب درگیر شوند، می توانند برای آموزش مؤثر، حل مسئله و درک مطلب مورد استفاده قرار گیرند. بعلاوه اینکه فراشناخت دانش‌آموزان می‌تواند در حین مطالعه دچار مشکل شود. پیشگیری و بازیابی مشکلات فراشناختی در مورد تفاوتهای فردی دانش آموزان و شیوه های تداوم آموزشی آگاهی های سودمندی ارائه می کند.

بطور خلاصه، این خودپنداره ما است که ما را به سمت موفقیت یا شکست برمی انگیزد. با تلاش های مستمر برای درک چگونگی ترویج فراشناخت موثر و خودپنداره های سالم، تحقیقات در مورد فراشناخت در آموزش نویدبخش بهبود بیشتر آموزش دانش آموزان است. این پیشرفت‌ها هم وعده‌ها و هم محدودیت‌های استفاده از فراشناخت را برای بهبود آموزش دانش‌آموزان برجسته خواهد کرد.

استفاده از مطالب ارایه شده در این پایگاه، صرفا با ذکر منبع آزاد می باشد.